Studia

Liceum czy technikum?

Studenci po technikach (zwł. o profilu elektronicznym) zwykle radzą sobie lepiej na przedmiotach związanych z elektroniką/automatyką. Potrafią sprawniej wykonać ćwiczenia na zajęciach/laboratoriach, ponieważ mieli już wcześniej sporo do czynienia ze sprzętem, wykonywaniem na nich pomiarów i tworzeniem sprawozdań. Oczywiście dużo zależy od prowadzącego laboratorium - jeśli będzie objaśniał wszystko od samych podstaw i pomagał w podłączeniu elementów elektronicznych to wspomniane wcześniej doświadczenie wyniesione z technikum nie będzie aż tak istotne. Można poradzić sobie z tą różnicą poprzez pilniejszą naukę elektroniki. Pomocnym może być również wykonywanie ćwiczeń laboratoryjnych razem z kimś po technikum elektronicznym, jeśli są one wykonywane w kilkuosobowych grupach.

Studenci po technikum zazwyczaj mają większe problemy z analizą matematyczną i algebrą. Zaliczenie tych przedmiotów jest bardzo ważne, zwłaszcza dlatego, że na wielu uczelniach te przedmioty są swoistą 'odsiewarką' studentów 1, 2 semestru (np. gdy zaliczenie z Analizy Matematycznej jest wymagane do zaliczenia semestru). Jeśli szkoła średnia nie pozwoliła nam na zdobycie tej wiedzy (i sami się o nią nie zatroszczyliśmy) musimy skupić się zwłaszcza na tych najistotniejszych kursach. Ewentualnie można skorzystać z kursu wyrównawczego, jeśli uczelnia go oferuje.

Technikum może być dla wielu osób bardziej atrakcyjnym od liceum, ponieważ absolwent tego typu szkoły oprócz egzaminu maturalnego będzie zdawał egzamin zawodowy. Dzięki temu będziemy mieć uprawnienia do wykonywania wyuczonego zawodu.

Dodatkowym czynnikiem jest długość nauki - w technikum musimy spędzić o rok więcej niż w liceum.

Wady studiów

Studia często uczą przestarzałych technologii. Branża IT bardzo się zmienia. Często to, co było używane 5 lat temu dzisiaj jest już przeżytkiem. Na przykład technologia Flash, kilka lat temu była powszechna, dziś jest bardzo marginalnie używana. Oczywiście, np. w algorytmice (przynajmniej na takim poziomie, który jest wymagany na studiach) nic się nie zmienia. Ale już np. język C++ czy Java jest wciąż rozwijany, i powstają kolejne ich wersje. Nie zawsze prowadzący uaktualnia swoje dawno temu stworzone wykłady.

Na studiach marnuje się masę czasu na przedmioty-zapełniacze siatki godzin. Często w ciągu dnia jest dużo 'okienek', czyli 2-3 godzinnych przerw zajęciach, podczas których nie warto wracać na mieszkanie. Pozostaje noszenie na uczelnię laptopa/tableta/książki, i używanie ich podczas tych przerw.

Często związane są z kombinatorstwem, kopiowaniem sprawozdań, ściąganiem na zaliczeniach i egzaminów, tworzeniem projektów które będą pozwalały na zaliczenie przedmiotu, tworzeniem ich na ostatnią chwilę, albo nawet po wyznaczonym terminie. Nawet jeśli ty sam/sama nie będziesz tak postępować, to możesz odczuć niesprawiedliwość, gdy inni studenci będą postępować w ten sposób, albo np. kiedy trafisz na wyjątkowo wrednego ćwiczeniowca.

Zalety studiów

Warto studiować choćby kilka miesięcy, żeby zapoznać się z atmosferą studiów. Składa się na nią chodzenie na wykłady, laboratoria, konsultacje, robienie sprawozdań, praca grupowa nad projektami itp. Studia są znakomitą sposobnością na poznanie wielu wspaniałych ludzi. Niektórzy wykładowcy/prowadzący zajęcia oraz sami studenci są naprawdę warci poznania. Studia często pozwalają na zapoznanie się z nieznanymi dla ciebie technologiami. Całkiem możliwe, że na przykład interesując się wyłącznie np. sieciami komputerowymi, po zajęciach z baz danych będziesz chciał rozwijać się właśnie w tej dziedzinie. Poza tym uczelnia może posiadać bardzo dobry sprzęt, na którym będziesz miał okazję popracować. Przykładowo możesz nauczyć się podstaw konfiguracji high-endowych switchów i routerów na laboratoriach z sieci komputerowych.

Czy iść na studia?

Wszystko zależy od tego, co chcesz osiągnąć; w jakim celu chcesz pójść na studia. Dla wielu są one po prostu przedłużeniem dzieciństwa, odsunięciem jak najdalej odpowiedzialności, dorosłego życia, czyli pracy zawodowej. Innym powodem może być presja społeczeństwa, rodziny, żeby pójść na studia. Czy dyplom studiów informatycznych jest konieczny? Myślę, że nie. Być może dla części pracodawców jest to stosunkowo ważne, ale generalnie pracodawcę interesuje wyłącznie twoje doświadczenie, wiedza i to jak się komunikujesz.

Dla niektórych pracodawców może być ważne posiadanie przez ciebie dyplomu inżyniera (dyplomu studiów 1-go stopnia), ponieważ chcą, aby kandydat na stanowisko miał podstawy teoretyczne algorytmiki, budowy komputera itp. Studia 1-go stopnia przynajmniej teoretycznie zapewniają taką wiedzę. Istnieje szansa, że brak studiów zamknie tym samym drzwi do niektórych pracodawców. Jeśli nie pójdziesz/poszedłeś na studia, lub zrezygnowałeś/odpadłeś z nich powinieneś samemu zatroszczyć się o nauczenie się najważniejszych elementów z programu nauczania Informatyki na uczelniach. Więcej szczegółów znajduje się w następnych podrozdziale.

Nie idę na studia - co muszę nadrobić?

W przypadku braku studiów warto przyswoić sobie najważniejsze zagadnienia z toku studiów informatycznych. Nie jest to wyczerpująca lista, ale stanowi ona wskazówki, dotyczące tego na czym warto się przede wszystkim skupić. Wiedzę można przyswajać dwojako. Możemy wyszukiwać syllabusy z poszczególnych uczelni, jak i inne materiały (wykłady, materiały do ćwiczeń i laboratoriów, skrypty). Istnieje dużo plików udostępnionych publicznie przez uczelnie/wykładowców. Przykładami udostępnionych całych kursów są kursy MIMUW ważniak i smurf, czy chociażby materiały PJWSTK. Dodatkowo, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby poszczególne tematy zgłębiać z książek oraz pozauczelnianych materiałów w Internecie (o ile są dobrej jakości).

O ile początkujący web developer zapewne mógłby sobie poradzić na starcie swojej kariery zawodowej bez tej wiedzy, o tyle jest ona ważna w zrozumieniu wielu rzeczy, z jakimi przyjdzie się spotkać programiście. Co więcej, raczej nie można się uważać za dobrego developera bez opanowania tych elementarnych części wiedzy.

Posiadanie szczegółowej wiedzy nie zawsze jest koniecznością, jednak należy zdawać sobie sprawę, że istnieje dane algorytmy, struktury danych, rozwiązania problemów istnieją. Oprócz tego trzeba umieć rozpoznawać który z tych elementów należy zastosować w danym przypadku. Wtedy programista zapozna się ze szczegółami potencjalnego rozwiązania, np. algorytmu.

Część zagadnień została poruszona także w sekcji umiejętności.

• podstawowe algorytmy: rozwiązywanie równań liniowych i kwadratowych; algorytmy sortowania, rekurencyjne, algorytmy z nawrotami
• typy danych: tablica, lista, stos, kolejka, drzewo, graf (oraz algorytmy dodawania/usuwania/wyszukiwania/sortowania ich elementów)
• paradygmaty programowania: programowanie obiektowe, funkcyjne, itp.
• złożoność obliczeniowa algorytmów (pamięciowa, czasowa)
• systemy liczbowe: binarny, szesnastkowy, ósemkowy; reprezentacja ułamków binarnych (standard IEEE 754)
• architektura komputera: Architektura von Neumanna, sposób zapisu danych w różnych typach pamięci i szybkość dostępu do tych danych (rejestry procesora vs cache procesora vs RAM vs dysk twardy); big-endian/little-endian; procesy, wątki
• adresacja IP, model ISO-OSI, protokoły modelu TCP/IP (TCP, UDP); DNS; zagadnienia dot. bezpieczeństwa sieci (protokół SSH, firewalle, VPN, SSL/TLS, kryptografia)
• wzorce projektowe; UML
• bazy danych (zob. sekcja bazy danych)

Idę na studia - jak je spędzić?

Jaka jest najlepsza opcja? Pójdź na studia, zobacz czy ci się one spodobają. Jeśli tak, to nie spędzaj całego swojego czasu na nauce materiału ze studiów. Nie koncentruj się na uzyskiwaniu jak najlepszych ocen (chyba że masz zamiar związać swoją przyszłość z uczelnią - doktoryzować się), zwykle ocena '3' wystarczy. Staraj się zdawać zaliczenia, egzaminy jak najwcześniej. Gdy dobra ocena z laboratoriów/projektów gwarantuje zwolnienie z ciężkiego egzaminu z tego przedmiotu czasem warto się o nią postarać. Jeśli nie, to najlepiej oddawać projekty w terminie, ale iść po linii najmniejszego oporu, robiąc tylko to, co potrzebne jest do uzyskania pozytywnej oceny. Jeśli tematyka projektu jest dla ciebie ciekawa, i dobrze współpracuje ci się z prowadzącym, warto rozważyć poświęcenie większej ilości czasu i uwagi na zrobieniu tego projektu. Być może nawet warto rozważyć wykonanie przy nim dodatkowej, 'ekstra' funkcjonalności. Dlaczego? Prowadzący będzie widział, że masz potencjał i interesujesz się tą tematyką. Jak odpowiednio wcześnie przyjdziesz do niego w sprawie napisania pracy inżynierskiej/magisterskiej, to być może on sam podsunie ci ciekawy temat, albo nawet tematem będzie rozwinięcie tego projektu.

Jeśli nie ma wymogu chodzenia na wykłady, a przedmiot nie jest interesujący, to być może nie warto na nie chodzić. Zwłaszcza jeśli masz (lub będziesz mieć) slajdy z niego, albo notatki, i nie potrzebujesz wytłumaczenia ich treści przez wykładowcę. Albo jeśli nie potrafi on dobrze omówić temat. Jeśli musisz być na wykładzie (jest sprawdzana obecność, rzutująca na zaliczenie, lub wypada on pomiędzy laboratoriami), być może można będzie czytać sobie książkę np. o programowaniu. Albo nawet siedzieć na laptopie, czytając/programując, ale to już zakrawa na jawne lekceważenie wykładowcy. Obecność na laboratoriach i ćwiczeniach jest niemal zawsze obowiązkowa. Jeśli mocno zaburzają ci one dzień możesz spróbować zamienić grupę, żeby np. nie musieć przychodzić specjalnie na jedno laboratorium w środku dnia. Czasem da się wynegocjować coś bezpośrednio rozmawiając z prowadzącym te zajęcia, zwłaszcza gdy jednocześnie studiujesz i pracujesz.

Zapisz się do interesujących cię kół naukowych. Staraj się nawiązać znajomości ze studentami. Na pewno są w wśród nich przyszła śmietanka środowiska IT. Ludzie, którzy będą pracować (lub już pracują) w branży, albo sami założą firmy. Posiadanie takich kontaktów może ci się przydać w przyszłości. A nawet jeśli nie, to często samo przebywanie w takim towarzystwie, rozmowa z nimi na tematy związane z programowaniem, bazami, sieciami komputerowymi itp. jest często bardzo inspirująca. Możesz się od nich sporo nauczyć, dowiedzieć się nowych rzeczy.

Zamiast spędzać swój cenny czas na pogoni za najlepszymi ocenami z zajęć, które do niczego ci się nie przydadzą, poświęć go naukę tych rzeczy, które cię interesują. Na rozwijaniu się w dziedzinie, która być może będzie później twoją pracą. Twórz własne projekty, komponuj portfolio. Być może niektóre przeistoczą się w twój własny biznes. A nawet jeśli nie, to doświadczenie nabyte przy ich tworzeniu będzie olbrzymim plusem dla rekrutera, gdy będziemy szukać pracy.

Zwykle kilka początkowych semestrów ma bardzo duże obłożenie zajęciami, i wymagają one sporo nauki w domu, że wtedy ciężko jest znaleźć czas na coś innego. Ale później zwykle jest mniej zajęć laboratoryjnych, a więcej projektów. Radziłbym jak najwcześniej wyszukać jakąś firmę, w której równolegle będziesz mógł pracować w zawodzie, choćby na 3/4 czy pół etatu. Jeśli się postarasz, to z pewnością uda ci się pogodzić te dwie sprawy (studia i pracę) jednocześnie. Będzie ciężko, to prawie pewne, ale mimo to warto. Im wcześniej rozpoczniesz pracę zawodową, tym lepiej. Jeśli nie dasz rady pracować, to staraj się kształcić na własną rękę w tematyce, która cię interesuje (np. o serwerach, o programowaniu w języku Java itp.) i twórz swoje projekty. Nie marnuj czasu na zwykłym 'byciu studentem'.